Wypalenie zawodowe powoduje zaniedbanie obowiązków przez pracownika oraz hamuje jego rozwój. Jak rozpoznać wypalenie zawodowe u swojego podwładnego? W jaki sposób można mu pomóc?
Choć syndrom wypalenia zawodowego został zdefiniowany pół wieku temu, to nadal nie ma jednoznacznego opisu tego zjawiska. Przyjmuje się, że wypalenie zawodowe jest stanem, w którym praca – wykonywana wcześniej z zadowoleniem – nie sprawia już przyjemności, pojawia się niechęć do niej. Praca staje się męcząca.
Christina Maslach w swojej wielowymiarowej koncepcji rozróżnia trzy czynniki składowe wypalenia zawodowego:
Wypalenie zawodowe dotyka pracowników niezależnie od szczebla kariery zawodowej. Wszędzie, gdzie pracownik narażony jest na dużą ilość bodźców stresogennych, tam może wystąpić wypalenie zawodowe.
Wypalenie wpływa nie tylko na sferę zawodową pracownika, lecz także na sferę rodzinno-społeczną.
Jak rozpoznać objawy wypalenia zawodowego u pracownika?
Stres i wypalenie zawodowe są ze sobą powiązane. Długotrwałe napięcie w pracy i niemożliwość poradzenia sobie z problemami mają bardzo poważne konsekwencje dla zdrowia.
Pierwszym etapem wypalenia zawodowego jest wyczerpanie fizyczne i psychiczne. Pracownik wygląda na bardzo zmęczonego. Pojawiają się u niego problemy z koncentracją i zaczyna cierpieć na chroniczne zmęczenie. Można zauważyć, że nie wykonuje już swoich obowiązków tak dobrze jak wcześniej, co potęguje jego stres i negatywne emocje.
Drugim etapem wypalenia zawodowego jest negatywne podejście do przełożonego, współpracowników i klientów. Taki pracownik stracił wiarę we własne siły i nie odczuwa już pozytywnych emocji w związku ze swoją pracą. Niechęć do pracy przekłada się na cały zespół.
W trzecim etapie pracownik coraz częściej bierze zwolnienia lekarskie. Bardzo często wypalenie zawodowe staje się symptomem chorobowym.
W ostatnim etapie pracownik staje się wycofany, obojętny na pracę i współpracowników. Nie podejmuje żadnych wyzwań, sprawia wrażenie osoby zrezygnowanej, niewierzącej we własne siły. Uważa, że nie nadaje się do swojej pracy, dlatego przestaje się starać i naprawiać własne błędy.
W przypadku wypalenia zawodowego sprawdza się stwierdzenie, że lepiej zapobiegać, niż leczyć. Dlatego należy dbać o work of balance, właściwe motywowanie pracownika, przekazywanie zadań adekwatnych do jego możliwości oraz dbanie o poprawne relacje.
Jeśli u pracownika pojawią się pierwsze symptomy wypalenia zawodowego, to należy jak najszybciej reagować. W takiej sytuacji warto przeprowadzić z nim rozmowę w cztery oczy, aby sprawdzić, jakie są jego potrzeby i czy widzi on możliwość poprawy całej sytuacji.
Może być również tak, że pracownik nie zdaje sobie sprawy, że cierpi na syndrom wypalenia zawodowego. W takich sytuacjach bardzo przydatne stają się kwestionariusz Christiny Maslach oraz Kwestionariusz Wypalenia Zawodowego autorstwa Massimo Santinello.
Pracownik powinien wiedzieć, że ze swoimi problemami nie pozostał sam. W wielu przypadkach dobrym rozwiązaniem jest wysłanie takiej osoby na urlop. Pracodawca może zasugerować również wizytę u specjalisty, jeśli syndrom wypalenia zawodowego jest na zaawansowanym poziomie.
Zdjęcie główne artykułu: fot. Jamie Grill / Getty Images
