Zarządzanie projektami zawsze wiąże się z zastosowaniem konkretnej metodologii i najlepszych praktyk. Warto znać zarówno te nowoczesne, jak i te klasyczne, jak waterfall.
Waterfall, czyli inaczej model kaskadowy, to liniowe podejście, w którym wymagania klientów są gromadzone na samym początku, a następnie tworzony jest spójny plan wdrożenia tych wymagań. Podejście kaskadowe zostało po raz pierwszy opisane przez Winstona W. Royce’a w 1970 roku i zostało szybko przyjęte w różnych branżach ze względu na logiczną spójność i łatwość wdrożenia. Dziś model ten wypierany jest przez nowoczesne i bardziej elastyczne podejścia takie jak Agile czy Scrum.
Ze względu na sztywność modelu rozwój projektu przebiega szybko, a koszt i termin są z góry określone. Niestety, takie podejście da doskonały wynik tylko w projektach o jasno i z góry określonych wymaganiach i sposobach ich realizacji. Nie ma możliwości cofnięcia się, a testowanie wykonuje się niemal po zakończeniu wszystkich prac. Koszt wprowadzenia ewentualnych zmian jest wysoki, ponieważ aby go zainicjować, trzeba poczekać na zakończenie całego projektu. Ogólne zasady modelu waterfall można określić następująco:
1. Dokumenty i instrukcje są ważne, wszystko musi zostać zapisane.
2. Następny etap pracy nie rozpoczyna się, dopóki nie zakończy się poprzedni.
3. Nie można pominąć żadnego z etapów.
4. Jeśli wymagania dotyczące produktu uległy zmianie po uzgodnieniu – klient musi zgłosić to formalnie, a lista zadań zostaje skorygowana.
5. Nie można wrócić do poprzedniego etapu, aby coś zmienić.
6. Brak iteracji – istnieje jeden wspólny proces tworzenia produktu.
7. Identyfikowanie i korygowanie błędów – tylko na etapie testowania.
8. Klient nie bierze udziału w tworzeniu produktu po ustaleniu listy zadań i wymagań.
Model zaproponowany przez Royce’a jest niezwykle prosty i zrozumiały. Według niego prace nad projektem powinny przebiegać w kilku etapach następujących po sobie, od pierwszego do ostatniego. Ich liczba może się różnić w zależności od samego projektu i schematu – my omówimy wersję pięcioetapową:
Zebranie i ocena wymagań. Mówiąc najprościej, na tym etapie tworzona jest cała dokumentacja bazowa, zgodnie z którą będą prowadzone prace nad projektem. Przede wszystkim analizowane są wymagania i życzenia klienta, a następnie rzutowane są na możliwości firmy i stan rynku. Rezultatem analizy jest dokument opisujący, co końcowy produkt powinien robić, ale nie jak i za pomocą jakich narzędzi.
Projektowanie. Na tym etapie ustalana jest logika działania produktu. Nadal nie są podejmowane konkretne decyzje dotyczące realizacji, ale opisuje się funkcjonowanie wszystkich elementów produktu. Na koniec można już oszacować, ile czasu i personelu może wymagać projekt.
Konstruowanie. Tutaj mówimy już o konkretnych narzędziach do realizacji zadań. Po raz pierwszy opracowane zostaje też wygląd gotowego produktu. Ten etap stanowi większość pracy nad projektem.
Testowanie. Kontrola jakości, beta i wszyscy inni testerzy wykrywają i zgłaszają problemy produktu. Jeśli błędów jest sporo, powoduje to powrót do etapu projektowania.
Przekazanie. Gotowy produkt można przedstawić klientowi i oddać do użytku. Ponieważ ten etap obejmuje również utrzymanie i wsparcie techniczne, interakcja z poprzednimi fazami jest nieunikniona.
W ostatnich latach waterfall oddał swoją przewodnią pozycję bardziej elastycznym metodologiom. Jednak model kaskadowy jest nadal istotny dla dużych projektów i organizacji i ma kilka zalet:
Model waterfall był aktualny w latach 70. Jednak obecnie, pół wieku później, coraz więcej firm odchodzi od niego na rzecz młodszych i bardziej nowoczesnych rozwiązań. Główne wady podejścia kaskadowego, które zniechęcają wykonawców, to:
Okazuje się, że metodologia kaskadowa jest doskonałym rozwiązaniem pod względem czasu i raportowania, ale jest bardzo słaba pod względem jakości. Dlatego dzisiaj zaleca się stosowanie jej tylko w trzech przypadkach:
Chociaż te 3 punkty są coraz mniej powszechne w praktyce, model kaskadowy będzie nadal popularny i poszukiwany przez długi czas ze względu na przejrzystą organizację.
Zdj. główne: Smartworks Coworking/unsplash.com