Umowa o pracę jest oficjalnym dokumentem, który stanowi podstawę do nawiązania stosunku pracy między pracownikiem a pracodawcą.
Wymogi dotyczące sporządzania umów określa artykuł 29 Kodeksu pracy, a dokumenty niespełniające tych wymagań w świetle prawa są nieważne. Wzór takiej umowy może być różny w zależności od firmy i wykonywanego zawodu, jednak w każdym przypadku musi zawierać kilka elementów obowiązkowych.
Przede wszystkim data i miejsce zawarcia umowy, a także jej rodzaj. Umowa o pracę może zostać zawarta na czas nieokreślony i określony, na okres próbny oraz na zastępstwo. W każdym wypadku musi być to wyraźnie wskazane w dokumencie. Należy podać również datę zakończenia umowy. Wyjątkiem jest umowa na czas nieokreślony, którą rozwiązuje się przez wypowiedzenie lub porozumienie stron.
W dokumencie muszą znaleźć się pełne dane zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Tym pierwszym może być tylko osoba fizyczna, a wymagane dane to imię, nazwisko i adres zamieszkania. Zatrudniającym również może być osoba fizyczna, ale też jednostka organizacyjna nieposiadająca mocy prawnej. Informacje, które muszą znaleźć się w umowie, to nazwa i adres firmy, a także imię i nazwisko pracodawcy lub osoby, która go reprezentuje.
Należy określić stanowisko i/lub zakres obowiązków oraz zadań pracownika, miejsce ich wykonywania, czas pracy (pełny etat lub niepełny wymiar godzin), a także dzień jej rozpoczęcia. Osoba zatrudniona nie może wykonywać czynności, do których nie ma odpowiednich kwalifikacji lub które nie wchodzą w zakres jej obowiązków. Miejscem pracy zwykle jest obiekt, w którym pracownik wykonuje swoje obowiązki – może to być biuro, siedziba firmy, ale też konkretna miejscowość lub obszar kraju.
Z umowy musi jasno wynikać, że pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia pracownikowi wynagrodzenia. Obejmuje ono wynagrodzenie zasadnicze i inne świadczenia na rzecz zatrudnionego w formie pieniężnej lub nie. Kodeks pracy nie nakazuje jednak podania konkretnej kwoty.
Pracodawca musi natomiast w terminie 7 dni od zawarcia umowy dostarczyć pracownikowi na piśmie informacje o częstotliwości wypłat wynagrodzenia, a także innych szczegółach współpracy, np. przysługującym urlopie wypoczynkowym, dobowej i tygodniowej normie czasu pracy, okresie wypowiedzenia czy układzie zbiorowym pracy. Również w formie pisemnej pracownik musi wyrazić zgodę na otrzymywanie wypłaty przelewem.
Pozostałe elementy umowy o pracę są fakultatywne. Strony mogą ustalić na przykład zakaz wykonywania pracy dla konkurencji przez określony czas, tajemnicę zawodową i konsekwencje jej niedochowania, wynagrodzenie za nadgodziny, niestandardowy okres wypowiedzenia, warunki przyznania sprzętu służbowego i korzystania z niego itd.
W przypadku zapisów niekorzystnych dla pracownika nadrzędnym dokumentem staje się Kodeks pracy oraz inne przepisy prawne określające warunki zatrudnienia w Polsce. Oznacza to, że jeśli jakieś postanowienia umowy są mniej korzystne niż te obowiązujące według prawa pracy, to automatycznie stają się one nieważne i zastąpione przez postanowienia ogólne.
Co więcej, należy pamiętać, że umowa o pracę powinna zostać sporządzona na piśmie w dwóch jednakowych egzemplarzach – jeden otrzymuje pracownik, drugi pracodawca. Wszystkie postanowienia umowy o pracę są wiążące dla obu stron. Ponadto pracodawca ma obowiązek poinformować pracownika na piśmie o wszelkich zmianach dotyczących jego zatrudnienia w terminie nie dłuższym niż 1 miesiąc od dnia wprowadzenia tych zmian.
Zdjęcie główne: pixabay/pexels.com
