Każdy kraj, czy to wschodni, czy zachodni, ma swoją kulturę. Podobnie jest z organizacjami i przedsiębiorstwami, choć w ich przypadku mówimy o kulturze pracy.
Kultura pracy jest zbiorem zasad przewodnich, systemów zachowań i trwałych stereotypów, które działają w społeczeństwie rynkowym, a także są charakterystyczne dla wszystkich podmiotów działalności gospodarczej.
Ogólnie wszystkie kraje można podzielić na te z zachodnią kulturą pracy i te ze wschodnią. Kraje wschodnie charakteryzują się silną potrzebą pracy w zespole i bycia jego częścią, niską mobilnością pracowników, niskim (czasami nieistniejącym) poziomem ich elastyczności, bezpośredniością oraz potrzebą odczuwania wsparcia i ochrony ze strony głównej części zespołu. Przy tym ogromną rolę gra hierarchia.
Natomiast kraje zachodnie cechuje indywidualizm, chęć realizacji siebie jako jednostki i wyróżnienia się z kolektywu, wysoki poziom mobilności i elastyczności pracowników. Co więcej, hierarchia nie jest tak surowo przestrzegana. Istnieją też kraje łączące w sobie czynniki zarówno z jednej, jak i drugiej kultury. Przykładem takiego kraju jest Rosja.
Nasze przekonania o tym, jakimi pracownikami są przedstawiciele konkretnych nacji, często są wynikiem myślenia stereotypami. W efekcie nie zawsze wyobrażenia odpowiadają rzeczywistości. Często wierzymy, że etos pracy Niemca czy Anglika znacząco odbiega od polskiego modelu, jednak czy faktycznie tak jest?
Czy „co kraj, to obyczaj” sprawdza się także w przypadku kultury pracy? Na pewno można dostrzec cechy wyróżniające dany kraj na tle innych w jednym lub w kilku obszarach: postawa pracowników, stosunek pracodawcy do podwładnych, prawo regulujące kwestie pracy, etykieta biznesowa itd.
Szwedzcy pracodawcy doskonale rozumieją znaczenie work-life balance i dbają o to, by pracownicy byli wypoczęci. To oczywiście przekłada się na efektywność pracy. W Szwecji respektuje się prawo do urlopu, na który każdy raz w roku w okresie letnim może sobie pozwolić. Łatwiej mają też rodzice, którzy po narodzinach dziecka mogą skorzystać z maksymalnie 16 miesięcy płatnego urlopu.
Amerykanie pracują dużo, długo i ciężko. Często po godzinach. Nie zawsze wykorzystują przysługujący im urlop i często wynoszą pracę do domu. Rodzice nie mają żadnej gwarancji płatnego urlopu – o tym decyduje sam pracodawca. Choć prawnie mają zagwarantowany dwutygodniowy urlop raz w roku, to często go po prostu nie wykorzystują.
Są bardzo zdyscyplinowani, nie plotkują i nie wygłupiają się w godzinach pracy. Są maksymalnie skupieni na zadaniach, które muszą wykonać. Spóźnialstwo to niewybaczalna wada – wszyscy trzymają się ściśle ustalonego wcześniej planu i nie lubią go zmieniać. Na odpoczynek przychodzi czas po pracy. Wtedy Niemcy dbają o swój work-life balance.
Francja jest przykładem powszechnego stosowania procedur formalnych, pisanych zasad, schematów i struktur. Francuzi są w pracy zdystansowani i powściągliwi. Z drugiej jednak strony są bardziej elastyczni w wykonywaniu obowiązków i podchodzą mniej rygorystycznie do punktualności.
Kraj, który ponad wszystko ceni tradycję i uczciwość. Brytyjczycy grają czysto i fair play, członkowie zespołu wspierają się wzajemnie, a indywidualna kariera jest najczęściej na drugim planie. Na spotkaniach biznesowych stawiają na spokojny dialog, bez emocji i nerwów.
Problemem jest to, że Brytyjczycy jedno mówią, a drugie myślą – tak są wychowywani i nietaktem byłoby dla nich zwrócenie uwagi współpracownikowi lub pracodawcy.
Czy w ogóle możemy mówić o czymś takim, jak zachodnia kultura pracy? I tak, i nie. Na przytoczonych przykładach widać, że zależy to od tak wielu czynników, że praktycznie każdy kraj czymś się wyróżnia i odstaje od standardowego modelu. Można by spierać się, czy jest to faktycznie jedna kultura.
Z drugiej strony widać wyraźnie, że warunki i zwyczaje panujące w Europie czy Ameryce znacząco odbiegają od tych wschodnich. Trzeba jednak pamiętać, że sama kultura pracy kształtuje się na różnych poziomach i jest zależna od wielu rzeczy, zaczynając od kodeksu pracy, a kończąc na polityce firmy i podejściu do jej pracowników. Taką różnorodność trudno jednoznacznie opakować w etykietkę „zachodnia kultura pracy”.
Zdjęcie główne: RF._.studio/pexels.com
